Een samenspel van krachten
Wat gebeurt er als je zwavel, kaliumnitraat en houtskool bij elkaar doet? Dan krijg je buskruit! En wat gebeurt er als je teambuildingsspelen, theatersport en NLP combineert? Dan krijg je een effectieve vorm van gezinstherapie. Hieronder geef ik de formule.
Een spelletje vooraf
Joke belt me op om een afspraak te maken voor haar dertienjarige dochter Elke. Ze zegt: “Wij zitten helemaal met elkaar verstrikt; Elke doet precies zoals ik vroeger en ze bemoedert haar twee broertjes, terwijl ik me soms hun zusje voel.”
Tijdens de afgesproken sessie bij mij in mijn therapieruimte, bind ik Joke en Elke ieder een touw om de polsen. Op zó’n manier dat zij aan elkaar vast komen te zitten. Nu is hun opdracht: kom van elkaar los, zonder dat je de touwen losknoopt. Na veel lachen, gestoei en emoties staan ze ieder aan een andere kant van de kamer. Grappig, ja. Maar wat levert het op?
Actie-theorie in het gezin
Het eerste voordeel van het doen van spellen met een gezin is, dat de gezinsleden er meteen allemaal door in actie komen. Maar er is een nog belangrijkere reden: we kunnen het totale gezinsleven opvatten als een spel. Een spel met rollen, spelregels en een speelruimte. En de wijze waarop een kind daarin leert spelen, zal grotendeels de ontwikkeling van zijn sociale vaardigheden bepalen. Zo bekeken, ontstaan problemen binnen bepaalde spelsituaties en kunnen wellicht weer opgelost worden met andere, therapeutische spelsituaties.
Dat maakt het waardevol gezinsleden met elkaar te zien spelen. Spel als diagnostisch instrument. Haast vanzelf volgen daaruit nieuwe spelopdrachten die als therapeutische interventie werken.
Wat gezinsleden in een spel laten zien, zouden Argyris en Schön (1978) hun ‘gebruiks-theorie’ noemen. Volgens hen gedragen mensen zich op grond van actie-theorieën: “wanneer je in situatie S consequentie C wilt realiseren, onder de assumpties a…n, doe actie A”. Argyrus en Schön onderscheiden twee typen actie-theorieën: de “theory-in-use” oftewel gebruiks-theorie en de “espoused theorie” oftewel aangehangen-theorie. Met andere woorden: de visie die iemand praktiseert en de visie die iemand gelooft dat juist is. Met name wanneer er een groot verschil is tussen wat iemand met de mond beleidt en wat iemand werkelijk doet, is een spelactiviteit een fantastisch middel om dat zichtbaar te maken. Vaak zijn mensen zich er totaal niet van bewust dat ze anders handelen dan ze in theorie vinden dat ze zouden moeten doen.
Welke therapeut heeft niet weleens een advies gegeven, dat hij in zijn eigen leven niet opvolgt? We doen niet altijd wat we zeggen. En kunnen of willen niet altijd verwoorden wat we doen.
Opleidingsaanbod
Artikelen
- Preview en recensie HOE VEER JE OP?
- Spelen: de ultieme manier om je te ontwikkelen
- De Speeldokter vertelt
- Nieuwste nieuwsbrief
- Tips voor een leuk spelverloop
- In Samenspelkrant: Sinterklaasspecial, Speeldokterverslag en handige spellentips
- In Samenspel Krant: het samenspel van onze hersenen
- In Samenspel Krant: Ontwikkelen in samenspel
- Pesten, hoe haal je het in je hoofd
- Motivatie
- Faalangst: hoe roep je dat op?
- Effectieve tieners deel 1
- Utopisch denken: hoe willen wij leren mogelijk maken?
- NLSPEL met het hele gezin
- Impacttechnieken
- Afschaffen die Leerplicht
- Onderwijsvernieuwingen